Η ΜΕΓΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

Σχόλια από την καθημερινή ζωή

Του Βαγγέλη Κογκάκη.

Καθαρή Δευτέρα. Ημέρα που συνδέει το σήμερα με το χθες, εκείνο το χθες πριν από 55-60 χρόνια. Χείμαρρος αναμνήσεων και πάλι, με μυστικές φωνές και καλέσματα!

- Μάνα, εγώ πεινώ !

- Να σου δώσω, παιδί μου, ψωμάκι, ελίτσες, πράσινες ή σταφιδολιές και λίγο χαλβά;

Ή μήπως θέλεις ψωμάκι φρέσκο με λίγη ζαχαρίτσα ή μέλι;

Ωραίος είναι και ο ντάκος (τάκος) με ψιλοκομμένη ντοματούλα και λίγο λαδάκι από πάνω αλλά από αύριο, γιατί σήμερα είναι Καθαρή Δευτέρα.

- Δε μου λες, μητέρα, όταν μιλάς με υποκοριστικά γίνονται νοστιμότερες οι ελιές και το ψωμί ή ο ντάκος; Δεν τα θέλω.

Τυράκι! δεν έχεις ή δεν τρώγεται; της είπα περισσότερο για να την πειράξω.

- Λέει η Μάνα μου (αλίμονο), παιδί μου, σήμερα θες να φας τυρί; Στο σπίτι μας, μια φορά (πάντως), δεν πρόκειται να φας και όλη τη Μεγάλη Σαρακοστή.

   Αυτή ήταν μια συνήθης συνομιλία με τη μητέρα μου κατά την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, όπως εν ηρεμία την αποκαλούσε και αυτά ήταν τα προσφερόμενα εδέσματα.

Το πρωινό ρόφημα ήταν τσάι, φασκόμηλο ή άλλα αρωματικά φυτά και βότανα από την πλουσιότατη χλωρίδα του νησιού μας και διάφορα από παραπάνω αναφερόμενα, όπως και το κολατσιό (δεκατιανό σήμερα), ή απογευματινό συμπλήρωμα (μαρέντα).

Το γεύμα και το δείπνο ήταν πάντα πλούσιο από λαδερά φαγητά, όσπρια, πατάτες, ντολμάδες, λαχανικά, χόρτα, μανιτάρια, σαλιγκάρια, μάραθα, κεντανές (πράσα), χόντρος (σιτάρι αλεσμένο στο χειρόμυλο), χορτόπιτες, κολοκυθόπιτες κ.ά, όλα μαγειρευμένα με πολλούς παραδοσιακούς και πικάντικους τρόπους.

Δύο φορές, του Ευαγγελισμού και την Κυριακή των Βαΐων, επιτρεπόταν η κατάλυση ιχθύων κατά το ημερολόγιο ή καλύτερα ήταν απαραίτητο φαγητό κατά το έθιμο.

Όλα τα παραπάνω δεν ήταν εξαναγκασμός ή θρησκευτικές υποδουλώσεις αλλά ένας τρόπος ζωής. Με σύνεση και ευπρέπεια. Εξ άλλου «Ζωή χωρίς έλεγχο είναι άνευ αξίας και απαρχή κακών» όπως αναφέρει ο Πλάτων, ιδιαίτερα με τη σημερινή ποιότητα της ζωής και τον παροξυσμό των υλικών αγαθών.

Η νηστεία για τους περισσότερους χριστιανούς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη θρησκευτική παράδοση. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι μια περίοδος νηστείας, εξαγνισμού, κάθαρσης σώματος και ψυχής.

Οι περισσότεροι Κρητικοί, από ό,τι γνωρίζω, είναι πιστοί στην παράδοση αυτή της νηστείας, με λίγες εξαιρέσεις από τους σημερινούς νέους. Όμως και αυτοί, οι έφηβοι και οι νέοι, νηστεύουν τη Μεγάλη Εβδομάδα. Δίδεται, εξ άλλου και η ευκαιρία, όπως πολλοί ομολογούν, να αποτοξινωθούν από την καθημερινή ανθυγιεινή διατροφή που ακολουθούν.

Μερικοί, οι περισσότερον αυστηροί, δεν καταλύουν ούτε λάδι κάθε Τετάρτη και Παρασκευή. Άλλοι, ολιγότερον αυστηροί, νηστεύουν μόνο το κρέας κατά τη διάρκεια όλης της Σαρακοστής.

Μια τρίτη περίπτωση είναι η νηστεία την πρώτη και τη Μεγάλη Εβδομάδα, τις δε άλλες πέντε εβδομάδες καταλύουν όλες τις τροφές.

Όπως βλέπουμε η Εκκλησία σήμερα είναι ελαστική. «Και τον πρώτον ελεεί και τον ύστερον θεραπεύει». Εξ άλλου, ο λειτουργός Υψίστου, μετά την τελετή της Αναστάσεως θα εκφωνήσει το: «Νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες εισέλθετε εις τον οίκον του Κυρίου».

Ένας φίλος μου ιερέας, αναφέροντάς του τα παραπάνω, μου απαντάει με χαμόγελο ότι οι χριστιανοί της εποχής μας εκμεταλλεύονται την αγαθότητα, την επιείκεια της Εκκλησίας μας.

Δεν έχει άδικο. Όμως,

Η οποιαδήποτε νηστεία, χωρίς να δυσανασχετείς ή να βαρυγγωμάς είναι το ολιγότερο που μπορείς να προσφέρεις στον εαυτό σου, σεβόμενος την πίστη, τη θρησκεία σου και τις θρησκευτικές παραδόσεις της Ορθοδοξίας.

Ας μη λησμονούμε ότι η επαφή με το Θεό είναι μία ακόμη προσπάθεια ενδοσκόπησης του εαυτού μας.

                                                                                                           

                             Καλή Σαρακοστή