Τουρκία. Κρατική πραγματικότητα, Εθνική φαντασίωση

Γράφει ο Χαράλαμπος Βουτυράκης. (  h_voyt@yahoo.gr  )

Σμύρνη, πριν από λίγα χρόνια. 

Η κεντρική αγορά της σφύζει από ζωή. Εκατοντάδες επισκέπτες, δυνητικοί αγοραστές, κινούνται σαν πολύβουο μελίσσι. 

Ανάμεσα στο πλήθος βρίσκεται ένα «γκρουπ» Ρόδιων τουριστών. Ο καλαμπουρτζής της παρέας ρωτά γεμάτος περιέργεια. Λέτε να κυκλοφορούν και Έλληνες ανάμεσα σε τόσο κόσμο; Για να δούμε τι θα γίνει, αν φωνάξω δυνατά, « ρε πατριώτη!!!!!» 

Τόπε και τόκανε. Αυτό που επακολούθησε δεν περιγράφεται. Άνθρωποι που ως τότε τους θεωρούσε η Ροδίτικη παρέα τούρκους, στράφηκαν προς το μέρος της. Στην αρχή όλη η παρέα τρόμαξε., αλλά γρήγορα κατάλαβε πως αυτοί που την πολιόρκησαν ήταν έλληνες που  χαιρετούσαν εγκάρδια, έσφιγγαν τα χέρια, ρωτούσαν να μάθουν νέα από την πατρίδα, διψούσαν να μιλήσουν Ελληνικά, και αντάλλασσαν πληροφορίες για  τους τόπους καταγωγής τους. 

Ένας μάλιστα θεριακλής καπνιστής, παρακάλεσε ένα Ρόδιο επισκέπτη,  να πάρει την διεύθυνση του και να του στείλει ένα πακέτο τσιγάρα «Παπαστράτος» όταν επιστρέψει στην Ρόδο. Τρόμαξε η παρέα να ξεφύγει από το πλήθος των Ελληνικής καταγωγής «Τούρκων» της Σμύρνης. 

Φυσικά και παρ’ όλη την συγκίνηση και την ευχάριστη έκπληξη που προκάλεσε στην παρέα το περιστατικό, ο εμπνευστής της κραυγής  «ρε πατριώτη» με δυσκολία απέφυγε τις καταχεριές. Λίγο αργότερα ένα ζευγάρι της Ροδίτικης παρέας, με Κρητική καταγωγή,  μπαίνει σ’ ένα πολυτελές κατάστημα δερμάτινων ειδών. Τους πλησιάζει ένας πωλητής για να τους εξυπηρετήσει. 

Το Ζευγάρι μιλά με τον πωλητή αγγλικά και μεταξύ του ελληνικά αλλά με κρητική προφορά. Κάποια στιγμή από το βάθος του καταστήματος, όπου κάθεται  ο τούρκος ιδιοκτήτης του, με παρουσιαστικό Αγά, ακούγεται μια βροντερή φωνή.   « Ντα ήντα κάνετε μωρέ σύντεκνοι; 

Ο κρητικός ξαφνιασμένος απαντά. « Οϊ και σύντεκνοι, από πού, ίσαμε πού;» Εγώ πατριώτες, απαντά ο «τούρκος» είμαι απού την Κρήτη , κι’ άμα δε μ’ πάω κάθε Αύγουστο στη μ’ πατρίδα μου τα Χανιά να πιώ τσι ρακές  μου με τσι φίλους μου δε μ’ πάει καλά  η χρονιά μου. 

Εσείς από πού κρατείτε πατριωτάκια;» Είπε το ζευγάρι από πού είναι, είπανε ένα σωρό για την Κρήτη και το ζευγάρι έφυγε κατασυγκινημένο με την γνωριμία αλλά και με την καλή έκπτωση. 

Την ίδια μέρα που ήταν «ελεύθερη» για τα μέλη του γκρούπ, με βάση το πρόγραμμα του πρακτορείου, ένας γιατρός με την γυναίκα του, πήγαν να επισκεφτούν ένα σμυρνιώτικο σπίτι όπου έμενε μια κοπέλα με Ροδίτικη καταγωγή. Αυτή η κοπέλα βοηθούσε την γυναίκα του γιατρού στις οικιακές εργασίες, όσο  έμενε στην Ρόδο, αλλά για κάποιο λόγο, όταν επισκέφτηκε την Τουρκία δεν μπορούσε για γραφειοκρατικούς λόγους να επιστρέψει στην Ρόδο. 

Επειδή ήταν πολύ καλός άνθρωπος και νοικοκυρά, ο γιατρός πήγε να την συνεννοηθεί και να προσπαθήσει να επιτραπεί η επάνοδος της στο νησί. Το  ανοικτό παράθυρο  του Σμυρνιώτικου σπιτιού που έβλεπε σ’ ένα σοκάκι,  ήταν ανοικτό λόγω εποχής και η συζήτηση στα ελληνικά ακούγονταν μέχρι έξω. 

Κάποια στιγμή, ακούστηκε ένα διακριτικό κτύπημα στην πόρτα και όταν άνοιξε η κοπέλα, ακούστηκε μια γλυκιά φωνή να την παρακαλεί. « Άκουσα Ελληνικά και στάθηκα. 

Μπορώ να περάσω;» με το «ευχαρίστως  πέρασε», ο γιατρός και η γυναίκα του είδανε να μπαίνει μια κοντούλα παχουλή ηλικιωμένη, με γλυκό πρόσωπο και ευγενική φωνή, να χαιρετά με εκπληκτικά σωστά Ελληνικά, να ζητά συγνώμη για την ενόχληση και να λέει. « Δεν θα σας ενοχλήσω. Θα κάτσω σ’ αυτό το σκαμνάκι και δεν θα μιλήσω καθόλου.  Μου φτάνει να  σας ακούω να μιλάτε ελληνικά.» 

Φυσικά ύστερα από λίγο μπήκε κι’ αυτή  στην συζήτηση και  με τα πεντακάθαρα ελληνικά της, είπε πως έφυγε τεσσάρων χρονών από την Ροδόπη με τους γονείς της, Έλληνες μουσουλμάνους . Ήρθανε στην Σμύρνη και όταν ήρθε η ώρα παντρεύτηκε ντόπιο, αλλά τώρα ήταν χήρα και είχε δυό αγόρια. 

Ο ένας ήταν νομάρχης στην επαρχία και ο άλλος στρατιωτικός γιατρός. Τα ωραία Ελληνικά τα έμαθε μέσα στο σπίτι της ,όπου οι γονείς της μιλούσαν μόνο Ελληνικά. Τούρκικα μιλούσαν μόνο έξω από το σπίτι. Η ίδια ομολόγησε πως ήταν πιστή μουσουλμάνα, αλλά αισθανότανε στο βάθος της ψυχής της πως ήτανε Ελληνίδα. Και μπαίνει το ερώτημα. Εκατομμύρια τέτοιες περιπτώσεις, μήπως δικαιολογούν τα πρόσφατα επεισόδια της πλατείας Ταξίμ και των λοιπών τουρκικών πόλεων; 

Μήπως δεν είναι αιτία της λαϊκής εξέγερσης η παρέμβαση αφανισμού του πράσινου της Πόλης αλλά  η αφορμή; Αν ο συλλογισμός είναι σωστός, που είναι, τότε απλά το Τούρκικο κράτος είναι ένας γίγαντας με πήλινα πόδια, γιατί οι πολλές κρυπτοεθνότητες και κρυπτοθρησκείες που το απαρτίζουν, αν διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους, θα το διαλύσουν στα «εξ ων συνετέθη». Ενδείξεις πολλές, όπως π.χ. ο τούρκικος ανθελληνισμός;  

Όπως  τα εκατομμύρια τούρκικες σημαίες που ανεμίζουν (για ποιο λόγο;) σε κάθε κινητό και ακίνητο, όπως διαπιστώνουν με έκπληξη όλοι οι επισκέπτες της Τουρκίας ; Σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου, το κράτος δεν προσπαθεί τόσο επιδεικτικά να πείσει τους υπηκόους του αλλά και τους ξένους ότι «εδώ είναι Τουρκία. Εδώ ζει ομοιογενές  τουρκικό έθνος!!» 

Ποιος αμφιβάλει άραγε γι’ αυτό; Μήπως αμφιβάλουν, οι κρυπτοχριστιανικές εθνότητες της Μικράς Ασίας, το έθνος των κούρδων, οι Σουνίτες, οι Σιίτες, οι Αλεβίτες, οι Τουρκμένοι, οι Γιουρούκοι, οι Αζέροι, οι Τάταροι, οι βούλγαροι, οι Ιρανοί Ζαλάς, οι Αρμένιοι, οι Αλβανοί, οι Άραβες, οι Εβραίοι, οι Αραμαίοι, οι Σύριοι χριστιανοί, οι Κιρκάσιοι, οι Γεωργιανοί, οι Λαζοί, και άλλες μικρότερου πληθυσμού εθνικές ή θρησκευτικές ομάδες που κρύβονται κάτω από την σημαία του Τουρκικού κράτους, του υποτιθέμενου Τουρκικού έθνους και την μαντίλα της μουσουλμανικής θρησκείας; 

Αν είναι έτσι, τότε η Τουρκία  είναι  μεν κράτος αλλά όχι έθνος, σύμφωνα με τους κρατούντες ορισμούς του έθνους, τόσο του G. Erver όσο και  του  Renan. 

Είναι διεθνώς αποδεκτό, ότι ο χαρακτηρισμός   ενός λαού σαν  έθνος  καθορίζεται από την καταγωγή, τον πολιτισμό, την γλώσσα, την θρησκεία, την υπηκοότητα, και το λαϊκό αίσθημα. 

Είναι κρίμα που η συνθήκη της Λοζάνης που όρισε τα όρια  του Νεοτουρκικού κράτους, έλαβε υπ’ όψη της μόνο την Μουσουλμανική θρησκεία η οποία  επικράτησε κυρίως με την βία. Παρά δε την ομοιογένεια που επέβαλε ο κρατικίστικος Κεμαλισμός  και που προσπαθεί να επιβάλει σήμερα ο μουσουλμανικός Ερντογανισμός, οι διάφορες εθνότητες διατήρησαν τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις τους και μια ξεχωριστή ψυχοσύνθεση. 

Είναι επομένως πολύ πιθανό στο μέλλον, όπως δείχνουν οι κατά καιρούς ταραχές σαν την πρόσφατη της πλατείας Ταξίμ, να κατακερματίσουν την Τουρκία όπως συνέβη και με την  πρώην Γιουγκοσλαβία.

Ρόδος 17/06/2013