Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2011

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Ο ποιητής του Αιγαίου - Βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας

Άρθρο του Βαγγέλη Κογκάκη

Την Τετάρτη το βράδυ, 2 Νοεμβρίου, στη Δημοτική αίθουσα ‘ΑΝΔΡΟΓΕΩ’ ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ επραγματοποίησε ένα ποιητικό και μουσικό ταξίδι αφιερωμένο στη γενέθλια ημέρα του ποιητή, 100 χρόνια μετά τη γέννησή του.

Ο Οδυσσέας Ελύτης γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου του 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ήταν ο τελευταίος από τα έξι παιδιά του Παναγιώτη Αλεπουδέλη και της Μαρίας Βρανά. Κατάγεται και από τους δυο γονείς του από τη Μυτιλήνη.

Σε πολύ μικρή ηλικία εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου μεταφέρθηκε η έδρα της επιχείρησης σαπωνοποιίας του πατέρα του. Το 1923 ταξίδεψαν στην Ιταλία, την Ελβετία, τη Γερμανία και τη Γιουγκοσλαβία. Στη Λωζάνη ο ποιητής είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Φοιτά πρώτα στο ιδιωτικό σχολείο Μακρή και κατόπιν στο Γ΄ Γυμνάσιο στην Αθήνα. Από το περιοδικό «Η Διάπλασις των Παίδων», όπως ο ίδιος ομολογεί πρωτογνώρισε τη νεοελληνική λογοτεχνία. Όμως αρχίζει να του μιλάει και η Ελλάδα γι αυτό παίρνει μέρος σε πολλές ορειβατικές εκδρομές. Ακόμη και τα βιβλία που αγόραζε, έπρεπε να έχουν σχέση με την ελληνική φύση.

Η ποίηση αρχίζει να τον ενδιαφέρει όταν γνωρίζει το έργο του Καβάφη και του Κάλβου και ανανεώνει τη γνωριμία του με τη θελκτική αρχαία λυρική ποίηση. Ξόδευε πολλά χρήματα αγοράζοντας βιβλία και περιοδικά.

Την ίδια περίπου εποχή (1927) διάβασε για πρώτη φορά ποιήματα δυο μοντέρνων Γάλλων ποιητών, του Paul Eluard και του Perre Jean Jouve, που επέδρασαν σημαντικά στις ιδέες του για τη λογοτεχνία. Στρέφεται στον υπερρεαλισμό, στη μαγεία της αστραφτερής, νεόκοπης, ζωντανής και παράδοξης νέας ποιητικής έμπνευσης που μεταχειρίστηκε τις λέξεις δημιουργικά για να δώσει μια καινούργια γλωσσική αντίληψη, έναν κόσμο που κινείται ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, την αλήθεια και τη φαντασία.

«Τι αντιπροσωπεύει (η ποίηση) μέσα σε μια τέτοια κοινωνία; Απαντώ: τον μόνο χώρο όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση. Και ακριβώς, η εφετεινή απόφασή σας να τιμήσετε στο πρόσωπό μου την ποίηση μιας μικρής χώρας δείχνει σε πόσο αρμονική ανταπόκριση βρίσκεστε με την χαριστική αντίληψη της τέχνης, την αντίληψη ότι η τέχνη είναι η μόνη εναπομένουσα πολέμιος της ισχύος που κατήντησε να έχει στους καιρούς μας η ποσοτική αποτίμηση των αξιών…» Είναι ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από την ομιλία του ποιητή κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ λογοτεχνίας.

Το ποιητικό και μουσικό ταξίδι άρχισε με χαιρετισμό του πολυτάλαντου και ακούραστου Προέδρου του Συλλόγου κ. Νίκου Φλεμετάκη, ο οποίος αναφερόμενος στη ζωή και το έργο του ποιητή είπε: (… Η οικογένεια τρία χρόνια μετά τη γέννησή του Οδυσσέα εγκατέλειψε το Μεγάλο Κάστρο αφού ο πατέρας μετέφερε τις επιχειρήσεις του στην Αθήνα.

Πολλοί ίσως ενθυμούνται το εργοστάσιο επί της λεωφόρου Ικάρου όπου το 1911 ο Παναγιώτης Αλεπουδέλης, πατέρας του Ποιητή, ιδρύει το Σαπωνοποιείο - πυρηνελαιουργείο «Αθηνά» μαζί με τους Λιαπάκη, Βασιλάκη και Ταλιάνη. Όμως ποτέ ο ποιητής δεν ξέχασε την γενέθλια γη.

Με την αποψινή μουσικοποιητική βραδιά επιθυμούμε να προσφέρουμε στην κοινωνία μας ό,τι χαροποιεί, διδάσκει, ευχαριστεί και τέρπει πνευματικά τους συμπολίτες μας, χαρίζοντάς τους, στους στενάχωρους καιρούς που βιώνουμε, ένα μουσικό ταξίδι που εκτιμούμε ότι θα σας μείνει αξέχαστο, βασισμένο αποκλειστικά σε ποιήματα και μελοποιημένα έργα του Οδυσσέα Ελύτη ο οποίος διαμόρφωσε ένα προσωπικό ποιητικό ιδίωμα και θεωρείται ένας από τους ανανεωτές της ελληνικής ποίησης… Θεωρώ ότι αξίζει να αναφερθεί το λεκτικό και το σκεπτικό της αναγγελίας της απονομής του Βραβείου Νόμπελ από τη Σουηδική Ακαδημία η οποία έγινε στις 18 Οκτωβρίου 1979.

Αναγράφεται λοιπόν: «Για την ποίησή του, που με φόντο την ελληνική παράδοση, με αισθηματοποιημένη δύναμη και πνευματική οξύνοια, ζωντανεύει τον αγώνα τού σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργία. Μια πραγματικότητα που εκφράζεται με όλο το έργο του ποιητή!!» )

Μετά τον χαιρετισμό – εισήγηση του Προέδρου προβλήθηκε ένα επιμελημένο και περιεκτικό video για τη ζωή και το έργο του ποιητή -εργασία του Προέδρου και της εγγονής Ελένης Φλεμετάκη, μαθήτριας Λυκείου- το οποίο μας καθήλωσε για 5 λεπτά. Στη συνέχεια ο εκπαιδευτικός και ποιητής Κ. Καρτσάκης (ΕΛ-ΚΡΗΣ) απήγγειλε ένα δικό του ποίημα αναφερόμενο στον ποιητή.

Σειρά είχε τώρα, σύμφωνα με το πρόγραμμα, το μουσικό και ποιητικό ταξίδι. Η κ. Λίντα Αθανασοπούλου, λυρική τραγουδίστρια (μεσόφωνος) με τη συνοδεία στο πιάνο της κ. Λίλης Δάκα, πιανίστρια, (και οι δύο καθηγήτριες μουσικής) τραγούδησε από το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ τα τραγούδια «Ένα το χελιδόνι- Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ- Της αγάπης αίματα», «Του Μικρού Βοριά» από ΤΑ ΡΩ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ και άλλα τραγούδια σε μουσική των Θεοδωράκη, Χατζηδάκη και Ρίκας Δεληγιαννάκη. Συμμετείχαν οι μαθητές της χορωδιακής ομάδας του Μουσικού Σχολείου Ηρακλείου και η Νεφέλη Κωτίτσα φλάουτο, ο Μπάμπης Φλουρής και ο Δημ. Μαρινάκης μπουζούκι, υπό τη διεύθυνση του καθηγητή μουσικής κ. Μιχάλη Σπυριδάκη.

«Ο σύλλογός μας θα είναι πάντα κοντά τους, πιστεύοντας ότι το ομαδικό - χορωδιακό τραγούδι, διαμορφώνει θετικές προσωπικότητες και ‘‘ανοίγει δρόμους’’ πνευματικής, ψυχικής και συναισθηματικής καλλιέργειας» είπε ο Πρόεδρος.

Θεατρική Ομάδα καθηγητριών και καθηγητών της ΕΛΜΕ Ηρακλείου, αποτελούμενη από τις κυρίες Μαρία Παναγιωτάκη, Κατερίνα Σαβουλίδη, Μυρτώ Βουλγαράκη και τους κυρίους Στέλιο Νερολαδάκη, Κώστα Φαρσάρη και Αντώνη Περαντωνάκη -ο οποίος είχε και την επιμέλεια της όλης παρουσίασης- διάβασαν αποσπάσματα από κείμενα του ποιητή και απήγγειλαν ποιήματά του. Εντύπωση επροξένησαν η απαγγελία του ποιήματος: «Είμ’ εγώ, μ’ ακούς - Σ’ αγαπώ, μ’ ακούς...» και «Με την πρώτη σταγόνα της βροχής σκοτώθηκε το καλοκαίρι» από την ενότητα ‘‘Σποράδες’’.

Ήταν μια αξέχαστη φιλολογική, ποιητική και μουσική βραδιά. Αξίζουν συγχαρητήρια και ένα μεγάλο ευχαριστώ στις καθηγήτριες και τους καθηγητές μουσικής. Στους μαθητές του Μουσικού Σχολείου Ηρακλείου.

Επίσης στη Θεατρική Ομάδα της ΕΛΜΕ Ηρακλείου, στο Σύλλογο Πολιτιστικής Αναπτύξεως και φυσικά στον Πρόεδρό της. Πάντα επιτυχίες! Παραφράζοντας τον ποιητή αναφέρω ότι ‘‘Η μουσική και η ποίηση είναι οι τέχνες να οδηγείσαι και να φτάνεις προς αυτό που σε υπερβαίνει’’.

Ο Βαγγέλης Κογκάκης είναι συνταξιούχος δάσκαλος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου