Σάββατο 29 Μαΐου 2010 – Τρίτη 29 Μαΐου 1453.
"Εάλω η Πόλις"
Πεντέμισι και πλέον αιώνες, 557 χρόνια, έχουν περάσει από τότε που ακούστηκε η κραυγή ‘Εάλω η Πόλις’.
Ήταν πρωινό της 29ης Μαΐου 1453, ημέρα Τρίτη. Η αποφράδα ημέρα.
Μετά από 1.129 περίπου χρόνια η αυτοκρατορία που γεννήθηκε επί Μεγάλου Κωνσταντίνου το 324 μ.Χ., έσβησε ανίσχυρη επί Κωνσταντίνου ΙΑ΄ του Παλαιολόγου.
Η ανθρωπότητα δε θα μπορέσει να εκτιμήσει ποτέ σε όλη της την έκταση τη συμφορά που μπήκε απ’ την Κερκόπορτα εκείνη τη μοιραία ώρα για τον Ελληνισμό, ούτε και το τι έχασε ο κόσμος του πνεύματος με την πτώση του Βυζαντίου.
Είναι μία από τις «Μεγάλες ώρες της ανθρωπότητας», που τόσο πολύ συνετάραξε τον κόσμο, ώστε δύσκολα συμβιβάστηκε με την ιδέα της Άλωσης, κατά το συγγραφέα Στέφαν Τσβάιχ.
Όταν δίδασκα, πάντα αναφερόμουν αυτές τις ημέρες στην Άλωση.
Η Κωνσταντινούπολη, η Βασιλεύουσα, η Πόλη, με τις μεγάλες ιστορικές αναμνήσεις, τα αναρίθμητα μνημεία, την Αγία Σοφία και τις άλλες περίλαμπρες εκκλησίες, τα πολύβουα μοναστήρια, με τον πλούτο και τη σοφία των γνώσεων, τα αμέτρητα χειρόγραφα βιβλία, τα ξακουστά παλάτια, τα αμύθητα πλούτη. Το Φανάρι, η έδρα τού Οικουμενικού Πατριαρχείου, με κέντρο τον Πατριαρχικό Οίκο, με την πανορθόδοξη έως σήμερα ακτινοβολία.
Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Ο όρος ‘‘βυζαντινός’’ με τη σημερινή σημασία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από το Γερμανό J Wolf το 1562. Είναι η συνέχιση της ελληνικής ιστορίας της αρχαιότητας, του Μ. Αλεξάνδρου, των ελληνιστικών χρόνων.
Το μεγαλείο του Βυζαντίου είναι ότι υπήρξε ένα υπερεθνικό κράτος από διάφορα εθνολογικά στοιχεία και είχε οικουμενική αποστολή. Όλοι οι λαοί που το αποτελούσαν, ζούσαν και προόδευαν υπό την επίδραση των εκπολιτιστικών προσπαθειών του κράτους και της εκκλησίας, όπως και της αφομοιωτικής δύναμης του εμμόνου και σταθερού στοιχείου της βυζαντινής πολιτιστικής λάμψης, δηλαδή του ελληνισμού της εποχής.
Είναι αναγνωρισμένο ότι σε όλους εκείνους τους λαούς είχε αποτυπωθεί η σφραγίδα αυτή του ελληνισμού. Οι Έλληνες ταυτίζονται όλο και περισσότερο με το κράτος που με την πάροδο των χρόνων γίνεται ελληνικό όχι μόνο στη γλώσσα και στον πολιτισμό αλλά και στη συνείδηση.
Τους συνεκτικούς δεσμούς του κράτους που σφυρηλατούσε η ελληνική πνευματική ακτινοβολία, ενίσχυε και ο θρησκευτικός παράγων. Με τα νάματα της χριστιανικής θρησκείας, με την ελληνική παιδεία και γλώσσα, με τη ρωμαϊκή κρατική οργάνωση, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αναδείχθηκε και αποδείχτηκε πολιτιστική δύναμη ασύγκριτης ισχύος και κατόρθωσε να μεταβάλει τους πρωτόγονους αντιπάλους σε δημιουργικά μέλη οικουμενικής πολιτιστικής κοινότητας.
Επί 10 και πλέον αιώνες όλοι οι βάρβαροι λαοί της Ασίας αναχαιτίστηκαν σ’ αυτόν τον κυματοθραύστη του πολιτισμού, το Βυζάντιο, την Πόλη.
Ελληνισμός - Χριστιανισμός. Η δημιουργία του Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού και ιδεώδους.
Αγία Σοφία, Κεράτιος κόλπος, Βόσπορος, Προποντίδα, Χρυσή Πύλη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Μπαλουκλή, Κερκόπορτα, μισοτελειωμένη λειτουργία, Άγιο Δισκοπότηρο, Μαρμαρωμένος Βασιλιάς, Άλωση. Παραδόσεις και θρύλοι. Συναρπαστικοί, έντονα συναισθηματικοί. Ευτυχώς που γεννήθηκαν, διασώθηκαν, γοήτευσαν, μάγεψαν το λαό μας.
Το γένος πιστεύοντας σ’ αυτές και στο ‘…πάλι με χρόνους με καιρούς…’ άντεξε. 400 χρόνια. Μ’ έναν από τους πλέον βάρβαρους κατακτητές.
Δεν αναφέρομαι στο πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, στρατιωτικό status quo. Επιβάλλεται όμως, πρέπει να θυμόμαστε. Ας επαναλαμβάνομε τα τετριμμένα. Συνεχώς.
Κάθε χρόνο. Η λήθη, η λησμονιά, είναι θάνατος.
29 Μαΐου 1453. Η πτώση μιας αυτοκρατορίας
Η Αγία Σοφία.
Αν εξαιρεθούν οι μιναρέδες διατηρεί σχεδόν την αρχική της μορφή.
Ο τρούλος, από τα θαυμαστότερα κατορθώματα της αρχιτεκτονικής, με διάμετρο 33 μέτρα, φαίνεται από το εσωτερικό του ναού, σαν να αιωρείται από τον ουρανό με μια χρυσή αλυσίδα, όπως αναφέρει ο ιστορικός της εποχής Προκόπιος.
Ο Βαγγέλης Κογκάκης είναι
δάσκαλος, συνταξιούχος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου