Το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι
Του Βαγγ. Κογκάκη (Συνταξιούχος Δάσκαλος)
Εκλογές: Η καθολική ψηφοφορία για την ανάδειξη των μελών της εθνικής αντιπροσωπίας, των βουλευτών, ή γενικότερα ενός αντιπροσωπευτικού σώματος.
Είναι επίσης, το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, η μέγιστη και υπέρτατη δύναμη του πολίτη, αλλά και η υποχρέωσή του.
Ακόμη είναι η δύναμη της προαίρεσης, της θέλησης της πλειοψηφίας η οποία προκύπτει από τη μυστικότητα της ψηφοφορίας, με εκλογείς ανεξάρτητους πολίτες, ελεύθερους, με καθαρότητα σκέψης και βούλησης. Κοινοβούλιο: Το ανώτατο συλλογικό πολιτικό όργανο, που συγκροτείται από εκλεγμένους αντιπροσώπους του λαού και ασκεί τη νομοθετική εξουσία, ενώ παράλληλα ελέγχει και την εκτελεστική.
Η Ελλάδα, κατ’ εξοχήν κοιτίδα των δημοκρατικών θεσμών χρησιμοποίησε από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, τους όρους Βουλή, Βουλευτήριο, Κοινοβούλιο, για να δηλώσει το χώρο συσκέψεως, συναντήσεως για τα κοινά. Κοινή ρίζα των τριών όρων είναι η λέξη ‘βουλή’, που δηλώνει τη σκέψη, τη διαδικασία του συσκέπτεσθαι και διαλέγεσθαι.
Δημοκρατία: Πολίτευμα -το πολιτειακό καθεστώς- με μορφές κατά κοινωνίες και ιστορικές περιόδους, σύμφωνα με το οποίο η πολιτική εξουσία πηγάζει από το λαό και ασκείται προς όφελός του. Βασικές αρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος αποτελούν η ισονομία, η ισοπολιτεία, η κατοχύρωση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η αρχή της πλειοψηφίας, η ελευθερία του λόγου και λοιπές αρχές.
Αντίθετα πολιτεύματα είναι η τυραννία, η απολυταρχία, η ολιγαρχία, η μοναρχία, ο δεσποτισμός, η δικτατορία, ο φασισμός. Το σημερινό πολίτευμα της χώρας μας είναι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία, η συνηθέστερη μορφή σύγχρονου δημοκρατικού πολιτεύματος, κατά την οποία, σύμφωνα με το σύνταγμα, η πολιτική εξουσία ασκείται από το λαό έμμεσα μέσω αιρετών αντιπροσώπων.
Σε λίγες ημέρες καλούμεθα να εκλέξομε τους νέους αντιπροσώπους μας στη Βουλή. Καθημερινά οι τηλεοπτικοί σταθμοί μας βομβαρδίζουν με βαρύγδουπες αναλύσεις, προγράμματα, υποσχέσεις ευδαιμονίας που μετέπειτα αθετούνται, λόγια που πολλές φορές ακούγονται ευχάριστα, που κολακεύουν, χωρίς όμως ιδιαίτερη βαρύτητα… «Έπεα πτερόεντα» κατά τον Όμηρο.
Η ελληνική κοινωνία ήταν παλαιότερα εις το έπακρον πολιτικοποιημένη, απόρροια μεγάλων πολιτικών και κοινωνικών αναταράξεων. Στην εποχή μας η πολιτικοποίηση σε σημαντικό αριθμό πολιτών έχει υποχωρήσει και τη θέση της έχει καταλάβει η επιδίωξη του ευδαιμονισμού και η κοινωνική αναγνώριση από τη χρήση των καταναλωτικών αγαθών.
Οι πολίτες είναι καχύποπτοι, μεμψιμοιρούν, γκρινιάζουν διαρκώς κι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στην πολιτική και τους πολιτικούς. Είναι διάχυτη σήμερα η αίσθηση του τέλματος και η έλλειψη κάποιου μεγάλου και διεγερτικού κοινωνικού οράματος. Προβλήματα όπως η οικονομική ύφεση, η ανεργία, η φτώχεια, η οποία όπως λέγει ο Γκάντι είναι η χειρότερη μορφή βίας, το ασφαλιστικό, η εκπαίδευση, η σκανδαλώδης φοροδιαφυγή, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος κ. ά. είναι περίπλοκα και απαιτούν πολιτικές λύσεις.
Δυστυχώς η ελληνική πολιτική σκηνή, με ολιγάριθμες εξαιρέσεις, είναι εγκλωβισμένη σε νοοτροπίες και οικονομικές δραστηριότητες, με οποιοδήποτε θεμιτό και αθέμιτο μέσο, για την επίτευξη και μεγιστοποίηση του ‘κέρδους’. Δεν υπάρχει σταθερό σημείο αναφοράς, ένα ηθικό υπόδειγμα που θα μπορούν να στραφούν οι πολίτες για να βρουν απαντήσεις.
Ο κρατικός μηχανισμός, ο συνδικαλισμός, η δικαιοσύνη, οι πανεπιστημιακοί φορείς και η Εκκλησία, εν πολλοίς, έχουν καταστεί παραδείγματα συναλλαγής, διαφθοράς και ιδιοτέλειας. Έτσι πολλοί απομακρύνονται από την πολιτική και τους πολιτικούς. Υπάρχουν, βέβαια και πολιτικοί που τιμούν το αξίωμά τους. Επίσης μια μεγάλη μερίδα των πολιτών αναθεωρεί τα όρια τής ανοχής της σε όσα διαδραματίζονται.
Αυτή η Ελλάδα δεν είναι η μειοψηφία, αλλά η δημοκρατική σιωπηρή πλειοψηφία σε όλη τη χώρα. Είναι οι πολίτες που αντιστέκονται στη δημοκοπία των συνθημάτων της τηλεοράσεως, που δεν ανέχονται το βομβαρδισμό των κατευθυνόμενων, αλλοιωμένων ‘έγκυρων’ πληροφοριών και ψευδών ειδήσεων, είναι η πλειοψηφία που πιστεύει ακόμη σε ιδανικά και αξίες.
Είναι εκείνοι οι πολίτες -όχι οι τηλεθεατές- που αντιμετωπίζουν με αδιαφορία, με περιφρόνηση και στρέφουν την πλάτη σε όλους αυτούς που επιβουλεύονται την ηρεμία, τη γαλήνη, την ελεύθερη βούλησή των, τη Δημοκρατία. Η Παιδεία, έρχεται και πάλι να διαδραματίσει πρωταρχικό ρόλο στην ανάδειξη ικανών ηγετών και ελεύθερα βουλομένων πολιτών.
Ο Δάσκαλος -σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης- θα διαπαιδαγωγήσει, θα βοηθήσει το νέο πολίτη να αντιπαρέλθει τα εμπόδια ώστε να μείνει αλώβητος, ακέραιος μέσα στη διαφθορά, στην ανεργία. Να μπορέσει να ανταπεξέλθει στην πρόκληση της συναλλαγής, όταν παραπετώντας την περηφάνια του και, πιεζόμενος από την αδήριτο ανάγκη της καθημερινής ζωής, να διαπραγματεύεται ταπεινωτικούς όρους και συμβιβασμούς.
Οπωσδήποτε και από την άλλη πλευρά ο πολιτικός και η πολιτική γενικότερα, στερείται πλέον αξιοπιστίας και καθημερινά διαφθείρεται, εκφυλίζεται. «Πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει» (Πολλά είναι τα θαυμαστά πράγματα στον κόσμο, αλλά σαν τον άνθρωπο θαυμαστότερο κανένα) αναφέρει ο Σοφοκλής.
Είναι μεγάλη η απαξίωση του αριβίστα πολιτικού, εκείνου που κύριο εφόδιό του έχει την έλλειψη δισταγμού και η οποία δεν καταγράφεται μόνο στην προεκλογική περίοδο. Ιδιαίτερα στους νέους, οι οποίοι αναζητούν πλέον πρότυπα στα πρόσωπα των τραγουδιστών, των ποδοσφαιριστών και των μοντέλων.
Αρκετοί, βέβαια, από τους ιδιοτελείς εθνοπατέρες, κάτοχοι της τέχνης του προκλητικού λόγου, αδιαφορώντας για τον ανθρώπινο πόνο και με κύριο εφόδιο την έλλειψη δισταγμού, προχωρούν με θράσος, μη πιστεύοντας σε τίποτα, έχοντας τη σιγουριά της ασυλίας και της παντελούς έλλειψης κυρώσεων. «Αρχή άνδρα δείκνυσι» έγραφε και πάλι ο Σοφοκλής γύρω στο 442 π. Χ. στην «Αντιγόνη».
Σε μια συγκυρία όπως η σημερινή που βιώνουμε μια πολλαπλή κρίση, όπου ζητείται όσο ποτέ άλλοτε ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου της πολιτικής κι αναζητείται ο κώδικας του ήθους και των αρχών των πολιτικών, οι αγωνίες, οι στοχασμοί αλλά και η στάση ζωής του πολίτη, παραμένουν ζωντανοί και επίκαιροι. «Φοβού τους πολιτικούς και δώρα φέροντας» αναφέρω, παραφράζοντας τον Λαοκόοντα.
Πρέπει να βοηθήσομε όλοι ώστε η πολιτική ζωή να κερδίσει και πάλι την αίγλη που της αρμόζει. Οι πολίτες-ψηφοφόροι να γίνουν περισσότερο πολίτες και λιγότερο ψηφοφόροι, τα Μ.Μ.Ε. να φροντίζουν περισσότερο για την ενημέρωση και να είναι λιγότερο ‘Μέσα’ και οι πολιτικοί να είναι περισσότερο Πολιτικοί και λιγότερο πολιτικάντηδες.
Ως επίλογο σας αναφέρω δύο ευτράπελα αλλά αληθινά περιστατικά. 1956-1962. Βουλευτικές εκλογές στην Κρήτη. Στελέχη της Ε.Ρ.Ε. (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση) όργωναν το νησί. ‘‘Ήταν πολύ δύσκολα χρόνια’’, διηγούνται σήμερα. ‘‘Πηγαίναμε στα χωριά με μεγάλη συνοδεία και η πρώτη δουλειά που κάναμε (ιδιαίτερα στα χωριά του Μυλοποτάμου Ρεθύμνου) ήταν να στείλουμε 2-3 μεγαλόσωμους άνδρες στην εκκλησία να ασφαλίσουμε... την καμπάνα, για να μη μας την παίξουν...νεκρικά.
Αυτή την κακή συνήθεια είχαν οι οπαδοί των άλλων κομμάτων, που ήταν και η πλειοψηφία. Να παίζουν την καμπάνα πένθιμα μόλις πήγαινε στο χωριό τους πολιτευτής της ΕΡΕ’’ !
Να και ένας συνήθης κρητικός διάλογος έξω από το εκλογικό κέντρο, στο χωριό μου. - Γεια σου, σύντεκνε Μανόλη, ήντα κάνεις; Εψήφισες; - Όι, εδά θα ψηφίσω, εσύ; - Εδά θα ψηφίσω κι ’γώ - Μπρε συ Μανόλη! Έλα στο σπίτι γλήγορα που σε θέλουνε… - Εδά μπρε γυναίκα, εδά θα ψηφίσω, μαζί με το σύντεκνο το(ν) Κωστή κ(ι)αι θα ν’ έρθω, ντελόγο. - Καλά, μα γιάε, μην αργήσεις! - Όι, σάλεβε κ(ι)αι θα (ν) έρθω.
Οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες από την ηπειρωτική Ελλάδα, οι φρουροί της τάξης, ακούγοντας αυτόν το διάλογο, διερωτώντο ανήσυχοι: Τόσοι κομουνιστές υπάρχουν στην Κρήτη; (Εδά: τώρα. Ντελόγο: αμέσως. Γιάε: πρόσεξε. Σάλεβε: πήγαινε. Ε.Δ.Α. Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά).
Είναι επίσης, το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, η μέγιστη και υπέρτατη δύναμη του πολίτη, αλλά και η υποχρέωσή του.
Ακόμη είναι η δύναμη της προαίρεσης, της θέλησης της πλειοψηφίας η οποία προκύπτει από τη μυστικότητα της ψηφοφορίας, με εκλογείς ανεξάρτητους πολίτες, ελεύθερους, με καθαρότητα σκέψης και βούλησης. Κοινοβούλιο: Το ανώτατο συλλογικό πολιτικό όργανο, που συγκροτείται από εκλεγμένους αντιπροσώπους του λαού και ασκεί τη νομοθετική εξουσία, ενώ παράλληλα ελέγχει και την εκτελεστική.
Η Ελλάδα, κατ’ εξοχήν κοιτίδα των δημοκρατικών θεσμών χρησιμοποίησε από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, τους όρους Βουλή, Βουλευτήριο, Κοινοβούλιο, για να δηλώσει το χώρο συσκέψεως, συναντήσεως για τα κοινά. Κοινή ρίζα των τριών όρων είναι η λέξη ‘βουλή’, που δηλώνει τη σκέψη, τη διαδικασία του συσκέπτεσθαι και διαλέγεσθαι.
Δημοκρατία: Πολίτευμα -το πολιτειακό καθεστώς- με μορφές κατά κοινωνίες και ιστορικές περιόδους, σύμφωνα με το οποίο η πολιτική εξουσία πηγάζει από το λαό και ασκείται προς όφελός του. Βασικές αρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος αποτελούν η ισονομία, η ισοπολιτεία, η κατοχύρωση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η αρχή της πλειοψηφίας, η ελευθερία του λόγου και λοιπές αρχές.
Αντίθετα πολιτεύματα είναι η τυραννία, η απολυταρχία, η ολιγαρχία, η μοναρχία, ο δεσποτισμός, η δικτατορία, ο φασισμός. Το σημερινό πολίτευμα της χώρας μας είναι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία, η συνηθέστερη μορφή σύγχρονου δημοκρατικού πολιτεύματος, κατά την οποία, σύμφωνα με το σύνταγμα, η πολιτική εξουσία ασκείται από το λαό έμμεσα μέσω αιρετών αντιπροσώπων.
Σε λίγες ημέρες καλούμεθα να εκλέξομε τους νέους αντιπροσώπους μας στη Βουλή. Καθημερινά οι τηλεοπτικοί σταθμοί μας βομβαρδίζουν με βαρύγδουπες αναλύσεις, προγράμματα, υποσχέσεις ευδαιμονίας που μετέπειτα αθετούνται, λόγια που πολλές φορές ακούγονται ευχάριστα, που κολακεύουν, χωρίς όμως ιδιαίτερη βαρύτητα… «Έπεα πτερόεντα» κατά τον Όμηρο.
Η ελληνική κοινωνία ήταν παλαιότερα εις το έπακρον πολιτικοποιημένη, απόρροια μεγάλων πολιτικών και κοινωνικών αναταράξεων. Στην εποχή μας η πολιτικοποίηση σε σημαντικό αριθμό πολιτών έχει υποχωρήσει και τη θέση της έχει καταλάβει η επιδίωξη του ευδαιμονισμού και η κοινωνική αναγνώριση από τη χρήση των καταναλωτικών αγαθών.
Οι πολίτες είναι καχύποπτοι, μεμψιμοιρούν, γκρινιάζουν διαρκώς κι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στην πολιτική και τους πολιτικούς. Είναι διάχυτη σήμερα η αίσθηση του τέλματος και η έλλειψη κάποιου μεγάλου και διεγερτικού κοινωνικού οράματος. Προβλήματα όπως η οικονομική ύφεση, η ανεργία, η φτώχεια, η οποία όπως λέγει ο Γκάντι είναι η χειρότερη μορφή βίας, το ασφαλιστικό, η εκπαίδευση, η σκανδαλώδης φοροδιαφυγή, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος κ. ά. είναι περίπλοκα και απαιτούν πολιτικές λύσεις.
Δυστυχώς η ελληνική πολιτική σκηνή, με ολιγάριθμες εξαιρέσεις, είναι εγκλωβισμένη σε νοοτροπίες και οικονομικές δραστηριότητες, με οποιοδήποτε θεμιτό και αθέμιτο μέσο, για την επίτευξη και μεγιστοποίηση του ‘κέρδους’. Δεν υπάρχει σταθερό σημείο αναφοράς, ένα ηθικό υπόδειγμα που θα μπορούν να στραφούν οι πολίτες για να βρουν απαντήσεις.
Ο κρατικός μηχανισμός, ο συνδικαλισμός, η δικαιοσύνη, οι πανεπιστημιακοί φορείς και η Εκκλησία, εν πολλοίς, έχουν καταστεί παραδείγματα συναλλαγής, διαφθοράς και ιδιοτέλειας. Έτσι πολλοί απομακρύνονται από την πολιτική και τους πολιτικούς. Υπάρχουν, βέβαια και πολιτικοί που τιμούν το αξίωμά τους. Επίσης μια μεγάλη μερίδα των πολιτών αναθεωρεί τα όρια τής ανοχής της σε όσα διαδραματίζονται.
Αυτή η Ελλάδα δεν είναι η μειοψηφία, αλλά η δημοκρατική σιωπηρή πλειοψηφία σε όλη τη χώρα. Είναι οι πολίτες που αντιστέκονται στη δημοκοπία των συνθημάτων της τηλεοράσεως, που δεν ανέχονται το βομβαρδισμό των κατευθυνόμενων, αλλοιωμένων ‘έγκυρων’ πληροφοριών και ψευδών ειδήσεων, είναι η πλειοψηφία που πιστεύει ακόμη σε ιδανικά και αξίες.
Είναι εκείνοι οι πολίτες -όχι οι τηλεθεατές- που αντιμετωπίζουν με αδιαφορία, με περιφρόνηση και στρέφουν την πλάτη σε όλους αυτούς που επιβουλεύονται την ηρεμία, τη γαλήνη, την ελεύθερη βούλησή των, τη Δημοκρατία. Η Παιδεία, έρχεται και πάλι να διαδραματίσει πρωταρχικό ρόλο στην ανάδειξη ικανών ηγετών και ελεύθερα βουλομένων πολιτών.
Ο Δάσκαλος -σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης- θα διαπαιδαγωγήσει, θα βοηθήσει το νέο πολίτη να αντιπαρέλθει τα εμπόδια ώστε να μείνει αλώβητος, ακέραιος μέσα στη διαφθορά, στην ανεργία. Να μπορέσει να ανταπεξέλθει στην πρόκληση της συναλλαγής, όταν παραπετώντας την περηφάνια του και, πιεζόμενος από την αδήριτο ανάγκη της καθημερινής ζωής, να διαπραγματεύεται ταπεινωτικούς όρους και συμβιβασμούς.
Οπωσδήποτε και από την άλλη πλευρά ο πολιτικός και η πολιτική γενικότερα, στερείται πλέον αξιοπιστίας και καθημερινά διαφθείρεται, εκφυλίζεται. «Πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει» (Πολλά είναι τα θαυμαστά πράγματα στον κόσμο, αλλά σαν τον άνθρωπο θαυμαστότερο κανένα) αναφέρει ο Σοφοκλής.
Είναι μεγάλη η απαξίωση του αριβίστα πολιτικού, εκείνου που κύριο εφόδιό του έχει την έλλειψη δισταγμού και η οποία δεν καταγράφεται μόνο στην προεκλογική περίοδο. Ιδιαίτερα στους νέους, οι οποίοι αναζητούν πλέον πρότυπα στα πρόσωπα των τραγουδιστών, των ποδοσφαιριστών και των μοντέλων.
Αρκετοί, βέβαια, από τους ιδιοτελείς εθνοπατέρες, κάτοχοι της τέχνης του προκλητικού λόγου, αδιαφορώντας για τον ανθρώπινο πόνο και με κύριο εφόδιο την έλλειψη δισταγμού, προχωρούν με θράσος, μη πιστεύοντας σε τίποτα, έχοντας τη σιγουριά της ασυλίας και της παντελούς έλλειψης κυρώσεων. «Αρχή άνδρα δείκνυσι» έγραφε και πάλι ο Σοφοκλής γύρω στο 442 π. Χ. στην «Αντιγόνη».
Σε μια συγκυρία όπως η σημερινή που βιώνουμε μια πολλαπλή κρίση, όπου ζητείται όσο ποτέ άλλοτε ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου της πολιτικής κι αναζητείται ο κώδικας του ήθους και των αρχών των πολιτικών, οι αγωνίες, οι στοχασμοί αλλά και η στάση ζωής του πολίτη, παραμένουν ζωντανοί και επίκαιροι. «Φοβού τους πολιτικούς και δώρα φέροντας» αναφέρω, παραφράζοντας τον Λαοκόοντα.
Πρέπει να βοηθήσομε όλοι ώστε η πολιτική ζωή να κερδίσει και πάλι την αίγλη που της αρμόζει. Οι πολίτες-ψηφοφόροι να γίνουν περισσότερο πολίτες και λιγότερο ψηφοφόροι, τα Μ.Μ.Ε. να φροντίζουν περισσότερο για την ενημέρωση και να είναι λιγότερο ‘Μέσα’ και οι πολιτικοί να είναι περισσότερο Πολιτικοί και λιγότερο πολιτικάντηδες.
Ως επίλογο σας αναφέρω δύο ευτράπελα αλλά αληθινά περιστατικά. 1956-1962. Βουλευτικές εκλογές στην Κρήτη. Στελέχη της Ε.Ρ.Ε. (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση) όργωναν το νησί. ‘‘Ήταν πολύ δύσκολα χρόνια’’, διηγούνται σήμερα. ‘‘Πηγαίναμε στα χωριά με μεγάλη συνοδεία και η πρώτη δουλειά που κάναμε (ιδιαίτερα στα χωριά του Μυλοποτάμου Ρεθύμνου) ήταν να στείλουμε 2-3 μεγαλόσωμους άνδρες στην εκκλησία να ασφαλίσουμε... την καμπάνα, για να μη μας την παίξουν...νεκρικά.
Αυτή την κακή συνήθεια είχαν οι οπαδοί των άλλων κομμάτων, που ήταν και η πλειοψηφία. Να παίζουν την καμπάνα πένθιμα μόλις πήγαινε στο χωριό τους πολιτευτής της ΕΡΕ’’ !
Να και ένας συνήθης κρητικός διάλογος έξω από το εκλογικό κέντρο, στο χωριό μου. - Γεια σου, σύντεκνε Μανόλη, ήντα κάνεις; Εψήφισες; - Όι, εδά θα ψηφίσω, εσύ; - Εδά θα ψηφίσω κι ’γώ - Μπρε συ Μανόλη! Έλα στο σπίτι γλήγορα που σε θέλουνε… - Εδά μπρε γυναίκα, εδά θα ψηφίσω, μαζί με το σύντεκνο το(ν) Κωστή κ(ι)αι θα ν’ έρθω, ντελόγο. - Καλά, μα γιάε, μην αργήσεις! - Όι, σάλεβε κ(ι)αι θα (ν) έρθω.
Οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες από την ηπειρωτική Ελλάδα, οι φρουροί της τάξης, ακούγοντας αυτόν το διάλογο, διερωτώντο ανήσυχοι: Τόσοι κομουνιστές υπάρχουν στην Κρήτη; (Εδά: τώρα. Ντελόγο: αμέσως. Γιάε: πρόσεξε. Σάλεβε: πήγαινε. Ε.Δ.Α. Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου